Thời gian gần đây sức khỏe tinh thần dần trở thành từ khóa hot và nhận được đông đảo sự chú ý từ cộng đồng. Vậy sức khỏe tinh thần là gì? Cùng tìm hiểu điều này có ý nghĩa ra sao với cuộc sống cũng như các dấu hiệu và 7 căn bệnh tinh thần phổ biến qua bài viết sau tại depthom.com nhé!

Sức khỏe tinh thần là gì?

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe tinh thần là trạng thái mà khi đó con người nhận thức được khả năng của bản thân, có thể đối phó với những căng thẳng thông thường, vẫn làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

Như vậy có thể đúc kết lại là người có sức khỏe tinh thần tốt thì sẽ sở hữu một tinh thần khỏe mạnh, họ luôn suy nghĩ tích cực trong mọi tình huống, biết cách kiểm soát hành vi và cảm xúc. Khi đối mặt với những điều khó khăn, những người này sẽ có ý chí vô cùng kiên cường hơn.

Thế nào là sức khỏe tinh thần tốt

Khi sức khỏe tinh thần tốt, bạn sẽ có sức mạnh ý chí để vượt qua những khó khăn hàng ngày một cách dễ dàng hơn. Vậy như thế nào là một sức khỏe tinh thần tốt, làm sao để nhận biết điều này?

Bạn cùng trả lời các câu hỏi dưới đây để biết mình đang có sức khỏe tinh thần tốt hay không nhé:

• Cảm thấy hào hứng khi bắt đầu một ngày mới.
• Tự tin khi ngắm bản thân mình trong gương.
• Luôn mỉm cười với mọi người xung quanh.
• Suy nghĩ tích cực ngay cả trong tình huống tiêu cực.
• Luôn ăn ngon miệng, ngủ yên giấc và hiếm khi phiền muộn quá 1 ngày.
• Ý chí mạnh mẽ và vượt qua những khó khăn một cách dễ dàng.

Nếu câu là lời luôn là “Có” ở các câu trên thì xin chúc mừng bạn đang có một sức khỏe tinh thần tốt đấy. Có thể thấy, khi gặp với các vấn đề khó khăn hay trở ngại, người có sức khỏe tinh thần tốt sẽ luôn nhìn thấy những khía cạnh tích cực và tìm ra giải pháp giải quyết nhanh chóng cũng như tìm thấy sự an yên trong cuộc sống vốn xô bồ.

Dấu hiệu sức khỏe tinh thần bất ổn

Tương tự, để biết mình có đang gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần hay không thì hãy trả lời các câu hỏi sau nhé!

• Không muốn thức dây, vận động vào mỗi buổi sáng.
• Không còn hào hứng khi nhận một công việc hay nhiệm vụ mới
• Chỉ muốn ở một mình hoặc tự làm việc một mình.
• Thường xuyên bị căng thẳng do áp lực từ công việc hàng ngày.
• Dễ cảm thấy buồn tẻ, dễ bị tổn thương và cáu bẳn vì những chuyện nhỏ nhặt.
• Cảm thấy cơ thể mệt mỏi dù không mắc bệnh lý gì.

Nếu câu là lời là “có” ở các dấu hiệu trên càng nhiều thì ắt hẳn bạn đang có nhiều lắng lo trong cuộc sống và điều này cũng là dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần đấy.

Cụ thể, đối với người có bất ổn về sức khỏe tinh thần, việc luôn mang tâm lý tiêu cực khiến bản thân gặp nhiều trở ngại. Thậm chí, sức khỏe tinh thần bất ổn kéo dài còn tác động xấu đến sức khỏe thể chất, giảm khả năng xử lý công việc và ảnh hưởng tới các mối quan hệ.

Không những vậy người bị bất ổn về sức khỏe tinh thần ở tính trạng lâu dài mà không kịp thời chữa trị sẽ có nguy cơ mắc các bệnh tâm lý hay thường gọi là rối loạn tinh thần.

Ý nghĩa quan trọng của sức khỏe tinh thần

Sức khỏe tâm thần là nền tảng cho sự khỏe mạnh và hoạt động hiệu quả của các cá nhân. Sức khỏe tinh thần tốt liên quan đến trạng thái hạnh phúc, sự tự tin, lòng tự trọng, sự hài lòng,… Chính vì lẽ đó mà một hệ tư tưởng tích cực giúp hình thành các quan hệ tích cực, phát huy tiềm năng và giúp mỗi người sẵn sàng đương đầu với thử thách. Cuộc sống chắc chắn sẽ trở nên tốt đẹp hơn nếu bạn biết cách cải thiện sức khỏe tinh thần của chính mình.

Tình hình sức khỏe tinh thần ở Việt Nam thời gian gần đây

Theo số liệu báo cáo mới nhất từ Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, tỷ lệ mắc 10 chứng rối loạn tâm thần phổ biến trong năm 2014 ở Việt Nam là 14,2%, trong đó riêng rối loạn trầm cảm chiếm 2,45%. Tỷ lệ tự sát trong năm 2015 là 5,87 trên 100.000 dân.

Bên cạnh đó, theo báo cáo của UNICEF, có ít nhất 3 triệu thanh thiếu niên tại Việt Nam gặp phải các vấn đề về tâm lý, tinh thần nhưng sự can thiệp của y tế cũng như các hỗ trợ cần thiết chỉ tiếp cận được khoảng 20% trong tổng số.

Tỷ lệ hiện mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần chung ở Việt Nam từ 8 – 29% đối với trẻ em và vị thành niên tùy thuộc về sự khác biệt theo theo tỉnh, giới tính và đặc điểm của người trả lời. Các loại hình vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến nhất trong trẻ em Việt Nam là các vấn đề hướng nội (ví dụ như lo âu, trầm cảm, cô đơn) và các vấn đề hướng ngoại (ví dụ như tăng động và giảm chú ý).

Từ các số liệu trên, có thể thấy tình trạng bất ổn hoặc có bệnh lí về sức khỏe tinh thần, tâm thần tại Việt Nam đang có dấu hiệu tăng theo thời gian cũng như sự phát triển của xã hội. Tuy nhiên các trường hợp được tư vấn, giúp đỡ hay chữa lành tinh thần không phải là tất cả. Thậm chí có nhiều người không nhận thức được sức khỏe tinh thần của mình đang bất ổn và gặp vấn đề.

Các căn bệnh tinh thần phổ biến

Theo các chuyên gia tâm lý, bệnh tinh thần hay thường được gọi là rối loạn tinh thần là bệnh lý gây ra do sự bất ổn về tinh thần kéo dài. Có đến 300 chứng bệnh tinh thần khác nhau với những nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị riêng biệt. Một số rối loạn tinh thần phổ biến như sau:

Rối loạn lo âu (anxiety disorder)

Với các dấu hiệu chính là suy nghĩ nhiều, trạng thái lo lắng quá mức, thường mất ngủ, luôn cầu toàn, đau đầu căng cơ, triệu chứng tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài,…

Rối loạn trầm cảm (depressive disorder)

Cảm giác buồn bã hay chán nản, mất hứng thú với mọi việc, dễ nổi giận vô cớ, mất tập trung, hay quên, có ý nghĩ hoặc hành vi tự sát. Theo thống kế có đến 80% người sẽ mắc rối loạn trầm cảm tại một thời điểm khó khăn nào đó trong cuộc đời.

Rối loạn lưỡng cực (bipolar disorder)

Tình trạng bệnh sẽ biểu hiện bằng những cung bậc cảm xúc buồn vui thất thường và liên tục thay đổi.

Rối loạn lo âu xã hội (social anxiety disorder)

Bệnh này còn được gọi là chứng sợ xã hội, nghĩa là người bệnh có xu hướng sợ đám đông, ngại giao tiếp với người khác.

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế – bệnh OCD (obsessive-compulsive disorder)

Người mắc chứng bệnh này thường rất ưa sạch sẽ, chỉn chu và kỹ càng trong mọi việc. Người bệnh đôi khi cũng bị ám ảnh bởi các con số, kỳ vọng vào sự bảo đảm hoặc dằn vặt về các mối quan hệ…

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương – PTSD (post-traumatic stress disorder)

Trường hợp này có thể xảy ra do tổn thương tâm lý sau chấn thương hay ảnh hưởng thể chất sau tai nạn.

Tâm thần phân liệt (schizophrenia)

Đây là một rối loạn tinh thần nghiêm trọng với các triệu chứng ảo tưởng, cảm xúc nóng nảy, hành vi bạo lực. Tâm thần phân liệt cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời trước khi quá muộn.

Cách điều trị các bệnh tinh thần

Chăm sóc sức khỏe tâm thần chính là một trong những biện pháp của chăm sóc sức khỏe toàn diện. Khi nhận thấy bản thân có các dấu hiệu của bệnh tinh thần, thay vì trốn tránh thực tại, chúng ta nên tìm cách dũng cảm đối mặt để vượt qua giai đoạn khó khăn.

Để chăm sóc sức khỏe tinh thần tốt, người bệnh cần đồng thời điều trị theo cả ba hướng:

• Biện pháp sinh học (thuốc men, hoá dược)
• Biện pháp tâm lý
• Biện pháp hỗ trợ từ gia đình và phục hồi chức năng tâm lý xã hội.

Vì đối với bệnh tinh thần, chỉ điều trị thuốc thôi là chưa đủ mà cần phải có sự trợ giúp từ các chuyên gia tâm lý trị liệu và quan trọng hơn là sự hỗ trợ từ phía gia đình và xã hội.

Cải thiện lối sống lành mạnh

Ăn uống cân đối và đầy đủ các dưỡng chất

Các thực phẩm tốt cho chăm sóc sức khỏe tinh thần như ngũ cốc nguyên cám, cá nhiều chất béo, rau củ quả tươi… Tốt nhất nên tự nấu ăn tại nhà, tránh các thức ăn nhanh, đồ ăn ngọt hoặc chiên rán để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và tránh các vấn đề rối loạn tiêu hóa.

Tập luyện thể thao nhẹ nhàng và điều độ

Những bộ môn lý tưởng cho cải thiện sức khỏe tinh thần rất tốt chính là thiền định và yoga, giúp bình ổn tâm trạng và thăng bằng cảm xúc. Bạn nên duy trì tập luyện thường xuyên, ít nhất 5 buổi/ tuần.

Dành thời gian cho bản thân

Sắp xếp thời gian dành cho nghỉ ngơi thư giãn để cân bằng lại cuộc sống cá nhân. Hãy tập thói quen đi ngủ đúng giờ và ngủ đủ giấc khoảng 7 – 8 tiếng/ ngày để cho cơ thể hồi phục năng lượng.

Phương pháp tâm lý trị liệu

Đây là phương pháp trị liệu bằng cách trò chuyện với chuyên gia tâm lý về những cảm xúc, suy nghĩ và trải nghiệm của bạn. Các chuyên gia sẽ đóng vai trò như một người bạn lắng nghe mà không phán xét. Từ đó, họ sẽ gợi mở cho bạn giải pháp tốt nhất để vượt qua giai đoạn khó khăn.

Nếu không muốn thực hiện phương pháp tâm lý trị liệu với một người xa lạ, bạn có thể thử trải lòng với một người mình tin tưởng và thân thiết. Nếu họ là người dày dạn kinh nghiệm sống thì có thể sẽ giúp bạn tìm ra cách vượt qua khó khăn.

Thuốc điều trị bệnh tinh thần

Bác sĩ có thể cân nhắc 4 loại thuốc chính được sử dụng để điều trị rối loạn tinh thần bao gồm:

• Thuốc chống lo âu
• Thuốc chống trầm cảm
• Thuốc chống loạn thần
• Thuốc ổn định tâm trạng

Loại thuốc nào là tốt nhất cho bạn sẽ phụ thuộc vào các triệu chứng của bệnh và những vấn đề sức khỏe khác mà bạn có thể gặp phải. Bác sĩ có thể cho bạn thử một vài loại thuốc ở các liều khác nhau trước khi tìm ra loại phù hợp giúp bạn giảm nhẹ các triệu chứng bệnh.

Loại thuốc tốt nhất là loại thuốc cải thiện được các triệu chứng và những vấn đề sức khỏe khác. Đôi khi có thể cần phải thử một vài loại thuốc ở những liều khác nhau cũng như kết hợp các thuốc với nhau mới tìm ra được loại thuốc phù hợp để làm giảm nhẹ các triệu chứng. Các thuốc điều trị rối loạn tinh thần có thể có một số tác dụng phụ không mong muốn, vì thế không nên tự dùng mà cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.

Trên đây là bài viết về Sức khỏe tinh thần và các dấu hiệu, căn bệnh về sức khỏe mà bạn nên biết.

Xem thêm:

• Nến thơm phòng ngủ là gì? Top 4 loại nến thơm dễ ngủ, an thần tốt nhất
• Top 10 cách thư giãn đầu óc, xả stress hiệu quả
• Nến thơm có làm da xấu đi không? Thói quen và cách sử dụng nến thơm hợp lí